Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (870 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Jak zachować się po użyciu broni biologicznej i chemicznej? Eksperci mówią, co jest najistotniejsze

 Katarzyna Grzęda-Łozicka
19.10.2022 17:07
W przypadku zagrożenia atakiem chemicznym lub biologicznym powinniśmy znaleźć schronienie, zamknać drzwi i okna oraz wyłączyć klimatyzację i nawiewy
W przypadku zagrożenia atakiem chemicznym lub biologicznym powinniśmy znaleźć schronienie, zamknać drzwi i okna oraz wyłączyć klimatyzację i nawiewy (Getty Images)

Rośnie niepokój związany z wojną w Ukrainie. Coraz częściej pojawiają się pytania, jak daleko Putin jest w stanie się posunąć. Wojska rosyjskie już użyły amunicji fosforowej w pobliżu miast Irpień i Hostomel. Jakie zagrożenie niesie za sobą zastosowanie broni biologicznej i chemicznej? Jak się zachować, jeżeli dojdzie do skażenia terenu?

spis treści

1. Broń biologiczna i broń chemiczna - na czym polega różnica?

Broń chemiczna jest oparta na działaniu toksycznych związków chemicznych, a broń biologiczna bazuje na patogenach chorobotwórczych i organizmach wytwarzających toksyny.

- Broń chemiczna obok broni biologicznej i jądrowej - jest bronią masowego rażenia. Przy czym podstawowym czynnikiem rażącym jest w niej związek chemiczny, który ma toksyczne właściwości i powoduje poważny uszczerbek na zdrowiu, może też prowadzić do śmierci - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Łukasz Tolak, ekspert ds. broni masowego rażenia z Collegium Civitas.

- Najczęściej jest wykorzystywana broń chemiczna w postaci gazów, np. chlor, czy quasi-gazów – aerozoli – cieczy rozproszonych w gazie. Mogą to być środki duszące, które powodują problemy z oddychaniem, środki parzące, jak gaz musztardowy, iperyt, które powodują oparzenia skóry, a w momencie, kiedy to wchłonie się do organizmu, może doprowadzić do poparzenia górnych dróg oddechowych.

Zobacz film: "Koszmary senne mogą być objawem choroby"

- Najbardziej znane, jeśli chodzi o broń chemiczną, są środki paralityczno-drgawkowe, które powodują paraliż, porażenia mięśni, a co za tym idzie problemy z oddychaniem, do takich należą np. gazy VX. Do tego są jeszcze środki pomocnicze, które z jednej strony mogą być trujące, z drugiej są wykorzystywane jako zasłona dymna, np. bomby fosforowe. Porażenie taką bombą powoduje nieprawdopodobne cierpienie i wypalenie tkanki do kości i dalej. Dlatego ta broń jest uznawana za niehumanitarną - podkreśla dr Tolak.

Z kolei do produkcji broni biologicznej wykorzystywane są patogeny, jak np. bakterie wąglika. - Jeżeli następnie będziemy je rozsiewać na terytorium drugiej walczącej strony - to będzie to właśnie użycie broni biologicznej. Bronią biologiczną będzie też modyfikacja organizmów, tak aby stały się bardziej zjadliwe, bardziej wirulentne, a następnie wykorzystanie tych patogennych organizmów do walki - wyjaśnia cały mechanizm prof. Grzegorz Węgrzyn, biolog molekularny, twórca leku na chorobę Sanfilippo.

Zarówno broń biologiczna, jak i chemiczna są zakazane przez międzynarodowe traktaty
Zarówno broń biologiczna, jak i chemiczna są zakazane przez międzynarodowe traktaty (Getty Images)

2. Czy można się zabezpieczyć przed atakiem bronią chemiczną?

Dr Jacek Raubo podkreśla, że wiele zależy od tego, jaki rodzaj broni chemicznej zostaje zastosowany. W przypadku mniej skomplikowanych gazów trujących, które są groźne przede wszystkim dla układu oddechowego człowieka, organizm mogą skutecznie ochronić maski z filtropochłaniaczami.

- Najnowsze i najgroźniejsze systemy broni chemicznej niestety mogą penetrować organizm człowieka nie tylko przez dostanie się do układu oddechowego, ale również przez skórę. Nie wystarczą już podstawowe maski z filtopochłaniaczem, potrzebny jest pełny kombinezon. To oznacza, że w kontekście nowoczesnej broni chemicznej nie da się wyposażyć każdego obywatela państwa w taką pełną ochronę. Nie tylko ze względu na koszty, ale też ze względu na możliwości wyszkolenia - przecież dodatkowo konieczny by był czas na jego założenie. Kluczowe staje się więc posiadanie środków wykrywania skażeń chemicznych i przede wszystkim działania uprzedzające – zaznacza dr Jacek Raubo, specjalista w zakresie bezpieczeństwa i obronności UAM oraz Defence24.

Ekspert wyjaśnia, że zawsze trzeba dostosowywać zasoby ochronne: maski, kombinezony, rękawice do potencjalnych wyzwań stojących przed danym państwem. - Dlatego, że np. użycie broni chemicznej przez terrorystów byłoby najprawdopodobniej związane z zastosowaniem bardzo prostych i łatwych do pozyskania substancji, przed którymi możemy się zabezpieczyć w zakresie przygotowania systemu reagowania kryzysowego. Natomiast nie możemy się przygotować do pełnoskalowego uderzenia bronią chemiczną najnowszych generacji.

- Brutalnie mówiąc, gdyby doszło do konwencjonalnego konfliktu i jedna ze stron np. Federacja Rosyjska wyposażyłaby swoje pociski taktyczne i strategiczne w broń chemiczną najnowszego typu - wtedy nie jesteśmy w stanie zabezpieczyć w całości populacji, bo nas po prostu na to nie stać – tłumaczy dr Raubo.

Eksperci oceniają, że Rosja nadal ma pewien potencjał broni chemicznej, który nie został zniszczony
Eksperci oceniają, że Rosja nadal ma pewien potencjał broni chemicznej, który nie został zniszczony (Getty Images)

3. Ekspert: Musimy zrzucić pewne tabu myślenia

Są państwa np. Izrael, które mają zabezpieczenia dla ludności cywilnej na wypadek ataku chemicznego, tam maski są przygotowane nawet dla noworodków. Izrael nastawił się m.in. na ochronę przed działaniami wymierzonymi w tamtejsze fabryki chemiczne, czyli gdyby np. Hezbollah i Iran próbowali zniszczyć fabryki, w których są substancje chemiczne, są gotowi do ochrony ludności na wypadek skażenia chemicznego.

- Moim zdaniem stać nas na to, żebyśmy też przygotowali taką formę ochrony, zwłaszcza dzisiaj, żebyśmy jako społeczeństwo myśleli o maskach przeciwgazowych, o systemach ochrony indywidualnej, przede wszystkim w tych miejscach, gdzie znajdują się zakłady przemysłowe, albo jednostki wojskowe. Musimy zrzucić pewne tabu myślenia, że skoro państwa podpisały konwencje o nieużywaniu broni chemicznej - to nas chroni. Tak nie jest. Chroni nas przede wszystkim świadomość, że może się coś takiego wydarzyć, że wiemy jak się zachować i że w czasie pokoju zbudujemy rezerwy strategiczne, jeżeli chodzi o ochronę - przekonuje dr Raubo.

4. Jak się zachować w przypadku zagrożenia atakiem chemicznym lub biologicznym?

Zasady postępowania w przypadku zagrożenia biologicznego, chemicznego i radiologicznego:

Jeżeli jesteś w budynku, a zagrożenie jest na zewnątrz:

  • pozostań w nim;

  • wpuść do niego zagrożonych przechodniów;

  • zamknij i uszczelnij drzwi i okna np. mokrymi tkaninami;

  • poinformuj pozostałe osoby przebywające w budynku o zagrożeniu;

  • wyłącz klimatyzację, wentylatory, nawiewy;

  • wyłączy urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem;

  • włącz radio lub telewizor - najlepiej stację lokalną.

Jeżeli doszło do skażenia pomieszczenia np. aerozolami:

  • wyłącz klimatyzację, wentylatory i nawiewy w pomieszczeniu;

  • jak najszybciej opuść pomieszczenie i zamknij je;

  • wyłącz klimatyzację w budynku;

  • nie jedz, nie pij, nie pal papierosów.

Jeżeli jesteś poza budynkiem:

  • znajdź najbliższy zamieszkały budynek;

  • chroń drogi oddechowe - zasłoń usta i nos chusteczką;

  • w przypadku kontaktu z niebezpiecznymi substancjami, zostaw odzież wierzchnią i obuwie przed budynkiem;

  • kiedy będziesz już w budynku, umyj twarz, włosy i ręce, a najlepiej bardzo dokładnie umyj się pod prysznicem.

Jeżeli jedziesz samochodem:

  • wyłącz dmuchawy, zamknij okna, włącz zamknięty obieg powietrza,

  • słuchaj radia najlepiej lokalnego i stosuj się do poleceń funkcjonariuszy;

  • znajdź najbliższy zamieszkały budynek i schroń się w nim.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze